İştahsızlık çocuğun besini almak istememesi veya besin seçme davranışlarıyla görülen bir durumdur ve ailarin en çok yakındıkları sorundur.Ancak çocuğun büyümeve gelişmesi normalse( boy ve ağırlık standartlara uygunsa ),yemek yeme alışkanlıkları sorun yaratmıyorsa, çocuk gereksindiği kadar yiyorsa ve genelde öğün atlamıyorsa sorun yoktur.
İştahsızlığın nedenlerini kısaca özetleyecek olursak;
- Çocuklarıyla aşırı ilgili aileler iştahsızlık sorununu değişik boyutlarda yaşamaktadırlar.Aileler çocuğun kendi besin seçimine engel olmakta ve çocukta karşı çıkma içgüdüsünü ortaya çıkarmaktadır.
- Annenin aşırı ısrarı ve disiplini sonucunda yemek yeme bir doyum ve zevk olmaktan çıkıp işkenceye dönüşebilmektedir.
- Çocuğun yemek öncesinde şeker ve şekerli besinler yemiş, su içmiş olması,
- Çocuğun duygusal bir sorun yaşamış olması (çocuklar duygularını kontrol edemedikleri için yetişkinlere göre daha aşırı tepkiler gösterir),
- Üst solunum yolu enfeksiyonları ,çeşitli hastalıklar (nezle,grip,ishal ve besin zehirlenmeleri kısa süreli, doğuştan metabolik hastalıklar ise uzun süreli iştahsızlıklara neden olabilir),
- Yemek yedirilirken çocukla oynamak , televizyon seyrettirirken yedirmeye çalışmak , ödüllendirme vb. durumlar (çocuğun her yemekte bu davranışları beklemesine neden olur),
- Çocukların yaşlarına göre enerji ve besin ögesi gereksinimlerinin bilinmemesi ve besinlerin sunuluşunun cazip olmaması,
- İnatlaşma , çocukların bazı besinleri sevmemesi,
- Bağırsak parazitleri, anemi gibi rahatsızlıkların yanı sıra temizlik kurallarına dikkat edilmemesi,
- Ailenin kalabalık olması , kardeşler arası kıskançlık, anne babanın çalışması nedeniyle çocuğa bakıcı , kreş veya büyüklerin bakması , akşam eve gelen anne babanın ilgisini çekmek için çocuğun iştahsızlık gösterisi yapması , tek çocuk olma problemi , kreş ya da ana okulu stresi,
- Aile bireyleri arasındaki çatışmaların, herkesin birlikte olduğu akşam yemeği masasında ortaya çıkması (Kişiler zor ya da can sıkıcı bir gün geçirmişlerse bir çatışma başlayabilir ya da şiddetini arttırabilir.),
- Çocuklar yemek masasında el altında oldukları için anne babalar bunu çocuğun aile kurallarını öğrenmesi ya da pekiştirmesi için bir fırsat olarak düşünürler.Ancak disiplinin uygulandığı,öğütlerin veridiği ya da verileceği yer yemek masası olmamalıdır.
- Sofra kuralları üzerinde çok erken dönemlerde ısrar etmek, diğer çocuklarla kıyaslama yapmak , yargılamak ve ceza vermek iştah üzerinde olumsuz etki yaratabilir.
- Çocuğa "Onu yeme, bunu ye."şeklinde emirler vermek çocukta antipati geliştirir. Çünkü bu çağdaki çocuklar yemek seçiminde tutucudurlar. Yetişkinler için lezzetli olan besinleri genellikle beğenmezler, önceden beğendiği bir besini sonradan beğenmeyebilirler.Çocuğu zorlamak yemeği ilaç olarak algılamasına ve nefret geliştirmesine yol açabilir.
Çocuğa iyi beslenme alışkanlıkları nasıl kazandırılır?
- Çocuk zorlanmamalı, tehdit edilmemeli, korkutulmamalıdır.
- Çocuğun her istediğini yapmak ,aşırı ilgi göstermek , sınırsız hoşgörülü olup onun isteklerine boyun eğmek iyilikten çok kötülük yapmaktır.
- Şarkı söyleyerek, dans ederek , televizyon seyrettirerek , peşinde yemek tabağı ile koşturarak yemek yedirmek doğru değildir.Yemek yemenin bir gereksinim olduğu alışkanlığı bu yaşta kazandırılmalıdır.
- Çocuğa yemek yedirirken çok acele etmek veya oyalamak uygun bir tutum değildir.
- Çocuğu başka çocuklarla kıyaslamak, kıskandırmak doğru bir davranış değildir.Çünkü her çocuğun mide kapasitesi farklıdır.Önemli olan büyüme ve gelişmenin normal olmasıdır.
- Çocukla pazarlık yapmak,yalvarmak,ağlamak hatalı davranışlardır. Çünkü çocuklar annelerin zaaflarını çok iyi şekilde kullanırlar ve aile kolayca çocuğun tutsağı haline gelebilir.Dolayısıyla çocuk üzerinde disiplin kurmak zorlaşır.Bu da ileriki yaşlarda çocukta; mutsuzluk, tutarsızlık ,uyumsuzluk , başarısızlık vb. sonuçlara neden olabilir.
- Çocuğun kullanacağı kaşık ve çatal çocuğun eline ve ağzına uygun olmalı,oyuruş yüksekliği masaya göre ayarlanmalıdır.
- Yemek zamanında neşeli ve mutlu bir atmosfer yaratarak yemek saatlerinin çocuğu mutlu yapan saatler olması sağlanmalı, yemek saatleri işkence saatleri olmamalıdır.
- Çocuğun yemeğini kendisinin yemesi beklenmeli ,yetişkin kadar becerikli olması beklenmemeli , sabırlı davranılmalıdır.
- Çocuk için aile sofrasının dışında özel bir yemek hazırlamak gerekmemektedir.
- Çocuk büyüklerle birlikte sofraya oturmalı ve yavaş yavaş bazı görgü kuralları anlatılmalıdır.
- Çocukla konuşulmak istenen kimi hataları için yemek saati dışında zamanlar seçilmelidir.
|